İMMÜNOTERAPİ (ALERJİ AŞI TEDAVİSİ)

İmmünoterapi (alerji aşı tedavisi) nedir?

İmmünoterapi (alerji aşı tedavisi), alerjik hastalıkların (saman nezlesi, sokmasına bağlı ağır alerjik reaksiyon gibi) tedavisine ve korunmasına yönelik bilinen en etkili yöntemdir. Dünyada saygın birçok sağlık kuruluşu tarafından onaylanan bu tedavi şekli ile şikâyetler zamanla kaybolmakta ve ilaç kullanma ihtiyacı giderek azalmaktadır. Alerji aşısı içinde, hastanın daha önce alerjisi olduğu tespit edilen madde bulunur ve çok düşük miktarlardan başlanarak yavaş yavaş arttırılıp vücudun bu alerjene karşı alıştırılması sağlanır. Bu şekilde hastalığı yapan madde, aynı zamanda hastalığın tedavisinde kullanılmış olur.

Aşının içeriğinde sadece suda çözünmüş halde alerji yapan madde bulunur ve hiçbir şekilde başkaca bir ilaç (kortizon gibi)) veya madde yoktur. Bu tedavi yöntemi cilt altına iğne yolu ve ağızda eriyerek emilen hap olmak üzere iki yöntemle uygulanabilir. Cilt altına uygulama onlarca yıldır yapılan ve etkinliği çok net bilenen bir yöntemdir. Son yıllarda gelişen teknoloji ve sunulan çalışmaların ışığında ağızda eriyerek kullanılan hapların da etkin olduğu gösterilmiştir. Ancak halen tüm dünyada en çok tercih edilen ve güvenilen yöntem cilt altına olan tedavi uygulamasıdır.

ALERJİ AŞISI KİMLERE UYGULANABİLİR?

Öncelikle alerjiye sebep olan madde belirlenmiş olmalı ve hasta veya ailesi bu tedavi yöntemini talep etmelidir.

İmmünoterapinin tüm etkilerinin ve yan etkilerinin bulunduğu “Hasta Bilgilendirme ve Onam Formunu” dikkatlice okunup imzalayarak onaylanması gerekir. Onam alındıktan sonra tedaviye başlanabilir.

KİMLERE UYGULANIR?

5 yaş üzerinde olan,
Arıya bağlı ağır alerjik reaksiyon gelişen,
Astımı varsa astım hastalığı ilaçlarla kontrol altında olan
Düzenli ve uygun dozlarla kullanılan ilaç tedavilerine yeterli cevap alınamayan
Uzun yıllardır sürekli ilaç kullanma ihtiyacı olan
İlaçlara ait yan etkiler gelişen kişilere uygulanabilir

ALERJİ AŞISI KİMLER TARAFINDAN UYGULANIR?

Ülkemizde yaklaşık 350 Alerji ve İmmünoloji Uzmanı bulunmakta ve hem doğuda hem de batıda birçok ilimizde aktif olarak hizmet vermektedirler.

Aşılama işlemi, sadece, gelişebilecek olası yan etkilere müdahale edebilecek donanıma sahip sağlık kuruluşlarında, alerji ve klinik immünoloji uzmanları gözetiminde ve sorumluluğunda yapılabilir. Bu tedavi hiçbir şeklide bu konuda uzman olmayanlar tarafından yapılmamalıdır. Unutmayın ki bu durumda tedaviden beklenilen fayda oranı azalabilmekte ve en önemlisi olası yan etkilerin görülme sıklığı artabilmektedir. Oluşabilecek olan yan etkilere müdahalenin gerektiğinde anında yapılması luzumluluğu nedeni ile tedavinizi hiçbir zaman alerji ve/veya immünoloji uzmanları dışındaki hekimlere yaptırmamanızı öneriyoruz.

ALERJİ AŞISI NASIL UYGULANIR?

Tedavideki en önemli konu sabırdır. Yaklaşık 5 yıl süren bir tedavidir ve bir süre ihmal etmek tedaviye yeniden başlanması neden olabilir.

İki farklı yolla aşı uygulanmaktadır

1- Cilt altına uygulana enjeksiyon (Subkutan immünoterapi)

Ülkemizde bu yolla uygulanabilen iki farklı ticari ürün bulunmaktadır. Her ikisi de omuz ve dirsek arasındaki bölgeden ince uçlu bir iğne ile uygulanır. Uygulama sıklığı alerjenin tipine ve aşının içindeki güçlendiriciye göre değişir. En çok tercih edilen yöntem, yaklaşık 16 hafta boyunca haftada 1 kez yapılan başlangıç tedavisi ve ardından aylık olarak devam edilmesidir. Toplan süre 3 yıldan az olmamalıdır. Sıklıkla 4-5 yıl devam edilir. Haftada bir kez uygulanan tedavi dışında haftada 1-2 gün hergün 2-3 doz (cluster protokolü) kez uygulanan veya 1 hafta boyunca hastaneye yatırılarak etkin doza ulaşılan uygulama (hızlı doz artırımı protokolü) yöntemleri de bulunmaktadır, ancak bu yöntemler çok özel durumlarda hasta ile hekimin işbirliği ile yapılabilir

2- Ağız yoluyla alınan

İmmünoterapinin diğer bir yolu da ağız yoluyla alınan aşılarladır. Geçmiş yıllarda dilaltına direk damlatılan ticari ürünler şu anda ülkemiz için üretilmemektedir. Birkaç yıldır ülkemizde de bulunan daha pratik ve etkin olduğu bilinen dilaltında eriyebilen haplar bulunmaktadır. Yalnız birkaç alerjene yönelik üretilmiştir. Düzenli olarak doz artırmaya gerek kalmadan her gün bir adet hapın dilaltında erimesi sonrası yarı saat bir şey yenilip içilmesi ile uygulanan bir yöntemdir. Bilimsel makaleler bu yöntemin de oldukça etkin olduğunu bildirmektedir. Ancak ürün yenidir ve ülkemizde henüz 2 yıldır bulunmaktadır.

ALERJİ AŞISININ OLASI YAN ETKİLERİ NELERDİR?

YAN ETKİLER

En sık görülen yan etkiler

Aşı uygulanan bölgede kızarıklık, kabarıklık,
Aşı ağızdan uygulanıyorsa; dilde, ağızda uyuşma hissi, tat kaybı
Burun kaşıntısı, burunda tıkanıklık, hapşırık,

Daha nadir görülen yan etkiler

Enjeksiyon bölgesinde nodül oluşumu
Karın ağrısı
Öksürük, hırıltı, nefes darlığı
Ağır alerjik reaksiyon (anaflaksi)
Tıbbi yardım gerekebilen şok benzeri fenalaşma hissi oluşabilir.

CİDDİ REAKSiYON NE ZAMAN GÖRÜLEBİLİR?

Hem cilt altına hem de ağız yoluyla uygulanan tedavilerde ciddi yan etki olasılığı oldukça düşüktür. Alerji tedavisine bağlı ölümlerin tamamına yakını tıbbi hatalara bağlı olduğu belirlenmiştir. Ağız yoluyla alınan aşılara bağlı ölüm hiç bildirmemiştir. Ağır alerjik reaskiyon (anaflaksi) ise 100milyon dozda bir olarak rapor edilmiştir.

Yetkin olmayan kişi ve kuruluşlarda tedavinin uygulanması
Şiddetli enfeksiyon bulunması
Tedavide düzensilik ve uyum sorunları
Önceden ciddi reaksiyon gelişme öyküsü
Kontrolsüz ve ağır astımı bulunanalar
Polen sezonunda yüksek polen sayımları
Standart olmayan ürünlerin tercih edilmesi