İmmünoterapi (alerji aşı tedavisi), alerjik hastalıkların (saman nezlesi, sokmasına bağlı ağır alerjik reaksiyon gibi) tedavisine ve korunmasına yönelik bilinen en etkili yöntemdir. Dünyada saygın birçok sağlık kuruluşu tarafından onaylanan bu tedavi şekli ile şikâyetler zamanla kaybolmakta ve ilaç kullanma ihtiyacı giderek azalmaktadır. Alerji aşısı içinde, hastanın daha önce alerjisi olduğu tespit edilen madde bulunur ve çok düşük miktarlardan başlanarak yavaş yavaş arttırılıp vücudun bu alerjene karşı alıştırılması sağlanır. Bu şekilde hastalığı yapan madde, aynı zamanda hastalığın tedavisinde kullanılmış olur.
Aşının içeriğinde sadece suda çözünmüş halde alerji yapan madde bulunur ve hiçbir şekilde başkaca bir ilaç (kortizon gibi)) veya madde yoktur. Bu tedavi yöntemi cilt altına iğne yolu ve ağızda eriyerek emilen hap olmak üzere iki yöntemle uygulanabilir. Cilt altına uygulama onlarca yıldır yapılan ve etkinliği çok net bilenen bir yöntemdir. Son yıllarda gelişen teknoloji ve sunulan çalışmaların ışığında ağızda eriyerek kullanılan hapların da etkin olduğu gösterilmiştir. Ancak halen tüm dünyada en çok tercih edilen ve güvenilen yöntem cilt altına olan tedavi uygulamasıdır.
Öncelikle alerjiye sebep olan madde belirlenmiş olmalı ve hasta veya ailesi bu tedavi yöntemini talep etmelidir.
İmmünoterapinin tüm etkilerinin ve yan etkilerinin bulunduğu “Hasta Bilgilendirme ve Onam Formunu” dikkatlice okunup imzalayarak onaylanması gerekir. Onam alındıktan sonra tedaviye başlanabilir.
Ülkemizde yaklaşık 350 Alerji ve İmmünoloji Uzmanı bulunmakta ve hem doğuda hem de batıda birçok ilimizde aktif olarak hizmet vermektedirler.
Aşılama işlemi, sadece, gelişebilecek olası yan etkilere müdahale edebilecek donanıma sahip sağlık kuruluşlarında, alerji ve klinik immünoloji uzmanları gözetiminde ve sorumluluğunda yapılabilir. Bu tedavi hiçbir şeklide bu konuda uzman olmayanlar tarafından yapılmamalıdır. Unutmayın ki bu durumda tedaviden beklenilen fayda oranı azalabilmekte ve en önemlisi olası yan etkilerin görülme sıklığı artabilmektedir. Oluşabilecek olan yan etkilere müdahalenin gerektiğinde anında yapılması luzumluluğu nedeni ile tedavinizi hiçbir zaman alerji ve/veya immünoloji uzmanları dışındaki hekimlere yaptırmamanızı öneriyoruz.
Tedavideki en önemli konu sabırdır. Yaklaşık 5 yıl süren bir tedavidir ve bir süre ihmal etmek tedaviye yeniden başlanması neden olabilir.
İki farklı yolla aşı uygulanmaktadır
Ülkemizde bu yolla uygulanabilen iki farklı ticari ürün bulunmaktadır. Her ikisi de omuz ve dirsek arasındaki bölgeden ince uçlu bir iğne ile uygulanır. Uygulama sıklığı alerjenin tipine ve aşının içindeki güçlendiriciye göre değişir. En çok tercih edilen yöntem, yaklaşık 16 hafta boyunca haftada 1 kez yapılan başlangıç tedavisi ve ardından aylık olarak devam edilmesidir. Toplan süre 3 yıldan az olmamalıdır. Sıklıkla 4-5 yıl devam edilir. Haftada bir kez uygulanan tedavi dışında haftada 1-2 gün hergün 2-3 doz (cluster protokolü) kez uygulanan veya 1 hafta boyunca hastaneye yatırılarak etkin doza ulaşılan uygulama (hızlı doz artırımı protokolü) yöntemleri de bulunmaktadır, ancak bu yöntemler çok özel durumlarda hasta ile hekimin işbirliği ile yapılabilir
İmmünoterapinin diğer bir yolu da ağız yoluyla alınan aşılarladır. Geçmiş yıllarda dilaltına direk damlatılan ticari ürünler şu anda ülkemiz için üretilmemektedir. Birkaç yıldır ülkemizde de bulunan daha pratik ve etkin olduğu bilinen dilaltında eriyebilen haplar bulunmaktadır. Yalnız birkaç alerjene yönelik üretilmiştir. Düzenli olarak doz artırmaya gerek kalmadan her gün bir adet hapın dilaltında erimesi sonrası yarı saat bir şey yenilip içilmesi ile uygulanan bir yöntemdir. Bilimsel makaleler bu yöntemin de oldukça etkin olduğunu bildirmektedir. Ancak ürün yenidir ve ülkemizde henüz 2 yıldır bulunmaktadır.
En sık görülen yan etkiler
Daha nadir görülen yan etkiler
Hem cilt altına hem de ağız yoluyla uygulanan tedavilerde ciddi yan etki olasılığı oldukça düşüktür. Alerji tedavisine bağlı ölümlerin tamamına yakını tıbbi hatalara bağlı olduğu belirlenmiştir. Ağız yoluyla alınan aşılara bağlı ölüm hiç bildirmemiştir. Ağır alerjik reaskiyon (anaflaksi) ise 100milyon dozda bir olarak rapor edilmiştir.